‘De dag dat het stil werd op het kamp……….’
We staan in groepjes bij elkaar zonder veel te zeggen. Het nieuws is schaars, maar we weten dat er collega’s gesneuveld zijn. Je valt stil want het confronteert je met je eigen dood. Na de stilte komen de emoties……
Uiteraard tonen militairen hun vertwijfeling en verdriet bij het verlies van een collega. Hartverscheurende beelden die geëtst staan op mijn netvlies, ze snijden door mijn ziel. Tegelijk weet ik dat het nodig is en draag ik juist rituelen aan om de emoties te uiten – te delen.
Bij het sneuvelen van een collega militair richten we een condoleance ruimte in, in de kapel van het kamp. Als afscheid houden we een herdenkingsceremonie in de apache hangar.
Met elkaar zitten we in stilte rond foto’s en een brandende kaars. Schrijven een laatste groet in het condoleance register. Het helpt om ruimte te geven aan je eigen verlies en verdriet. Je hoopt dat wat je schrijft de nabestaande kan troosten.
Om afscheid te nemen van de gesneuvelde collega komt ieder die zich vrij kan maken naar de apache hangar. We kijken naar beelden van de collega gemaakt tijdens onze missie. Luisteren naar zijn lievelingsmuziek. De commandant, een collega/buddie en ik als gv-er houden toespraken. Het in memoriam wordt voorgelezen. De Last Post klinkt. Dan wordt de kist met militaire eer naar het vliegtuig gebracht. Er wordt thuis op hem gewacht.
Natuurlijk zou ik meer willen doen, toch weet ik dat ik het voor nu aan de kracht van deze rituelen kan over laten. Het is aan de zuiverende werking van het samen huilen, aan de helende kracht van het samen herdenken en waardig afscheid nemen.
